– Eg lever ganske normalt, men har vore nøydd å lære meg at eg ikkje lenger kan ta ting som ei sjølvfølge, seier fylkesordførar Anne Gine Hestetun, som har levd med ein alvorleg brystkreft-diagnose sidan 2011.
– Eg er sikker på at forskarar no er tett på å knekka kreftgåta. Eg trur det er gode framtidsutsikter.
Då Anne Gine Hestetun (Ap) overtok fylkesordførarkjedet frå Tom-Christer Nilsen hausten 2015, hadde ho vore borte frå politikken i ei rekkje år, etter at ho i 2007 blei tilsett som administrerande direktør for Stor-Bergen boligbyggelag.
Ho hadde då bak seg om lag åtte år som heiltidsløna bergenspolitikar; mesteparten av tida som oppvekstbyråd og kommunalråd for miljø og byutvikling (2003-2007). Opphavleg kjem ho frå Årdal i Sogn og Fjordane, og har klart å halde bra på den syngjande dialekta heimefrå etter at ho gjorde bergensar av seg.
Fylkesordførarens fanesaker
Før ho kom inn i politikken, var ho blant anna regiondirektør for Bergensbanen, før ho blei direktør i Fjord Line. Men så gjekk det med henne som med mange av dei politikarane som glødar mest: Ho fekk ei fanesak, som var å fjerna kontantstøtta.
LES OGSÅ: – Vi blir akkurat som en familie
– Eg har slik tru på barnehage; at det er eit tilbod som alle barn må få del i. Politikk handlar om å prioritera og å velja vekk. Det er betre å satsa på at alle skal ha eit godt barnehagetiilbod enn at foreldre skal få betalt for å vera heime med borna.
– Du har ikkje vunne den saka enno?
– Nei, det er nokon som framleis tviheld på den, men sjølv står eg fjellstøtt på det eg meinte den gongen.
– Føremonane med regions-reforma er meir demokrati, ei meir tydeleg rolle i samfunns-utviklinga, meir tenlege strukturar til å administrera landet vårt og fleire tenester nær der folket bur.
Hennar politiske kvardag handlar no mykje om regionsreforma, som er ei anna viktig fanesak for den ingeniørutdana politikaren.
– Eg har heile tida vore ein varm forkjempar for den. Det var også den viktigaste årsaka til at eg var viljug til å stille til val som fylkesordførar. Eg er kjend for å leggje ned eigne jobbar, smiler ho.
– Føremonane med regionsreforma er meir demokrati, ei meir tydeleg rolle i samfunnsutviklinga, meir tenlege strukturar til å administrera landet vårt og fleire tenester nær der folket bur. Dessutan er fellesnemnarane mellom Hordaland og Sogn og Fjordane langt fleire enn ulikskapane.
Sogn og Fjordane og Hordaland blir ein region frå og med 1. januar 2020, mest sannsynleg under namnet Vestlandet.
– Kva synest du om Vestlandet som namn på den nye regionen?
– Det er eit godt namn som eit nesten einstemmig fylkesting gjekk inn for. Statsråden har det siste ordet, så no får me sjå kva Monica Mæland landar på.
– Namnet blir vel ikkje heilt korrekt før Rogaland blir med?
– Det vil eg ikkje meine noko om. Dei har valgt å stå aleine, men har samstundes gjort eit vedtak om at dei vil gjere ei ny vurdering når dei ser kva oppgåver som blir lagd til dei nye regionane.
Blir ikkje friskmeld
Slik, då har me varma opp med litt politikk, eit område der ho syner seg både engasjert og reflektert i svara ho gjev. Ho er også reflektert når me fortset med å prate om sjukdomen hennar, men svara ho gjev er meir ettertenksame, og blir gjerne fulgt av pausar, der eg merkar krafta bak augene hennar.
– Eg har vore gjennom ei omfattande gjenopptrening på grunn av lammelsane. Dessutan bala eg lenge med å få synet på plass igjen.
– Eg har vore kreftsjuk like sidan 2011. Like før jul i 2016 fekk eg eit tilbakefall. Kreften hadde spreidd seg til hjernen, så eg måtte ta ein hjerneoperasjon, fortel ho, på ein slik likefram og uredd måte som kanskje er nykkelen til å klara å leva med ei slik alvorleg diagnose.
Kirurgane på Haukeland fjerna ein stor svulst i bakhovudet hennar. Etter dette måtte ho lære seg å gå på nytt, i tillegg til at ho lenge streva med dobbeltsyn.
– Eg har vore gjennom ei omfattande gjenopptrening på grunn av lammelsane. Dessutan bala eg lenge med å få synet på plass igjen, fortel ho.
– Du har hatt mange seinplager?
– Når kreft spreier seg, så er det ei seinplage i seg sjølv. Operasjonen var vellukka, men den gav meg ein del utfordringar i forhold til det å fungera normalt igjen. Kreftdiagnosa må eg framleis leve med, og den lever eg godt med.
– Er du friskmeld?
– Nei. Eg er i ei slik gruppe som ikkje blir heilt friskmeld. Ein av kampane eg har teke, var å få frigitt den livsforlengande brystkreft-medisinen Kadcyla, som eg lenge betalte av eiga lomme.
Å ta styring over eige liv
Eitt års kur med denne har ein prislapp på rundt 900.000 kroner. Det statlege organet Beslutningsforum meinte lenge at prisen på dette legemiddelet var for høg, og kom først til semje med produsenten Roche i august i fjor, då dei la fram sitt åttande pristilbod.
– Dette er ein medisin som hjelper meg veldig godt, seier ho.
– Kva gjer den?
– Eg prøver å leve slik eg ellers ville gjort. Eg kan ikkje stoppe å leve.
– Den held meg i sjakk, og gjer at eg kan klare å vere i full jobb. Det er ikkje noko som heiter sjukemelding for oss politikarar. Eg må ha full fart i full jobb, då har eg det bra.
Det er i det heile lite klager å høyre frå fylkesordførar Hestetun, til trass for at ho har vore gjennom mykje sidan ho fekk kreftdiagnosen i 2011.
– Stråleterapien gjer noko med muskulaturen, i tillegg til at eg fekk prikkingar i armen og ødem (auka kroppsvæske i bindevev, ofte i bein og ansikt, journ. komm.).
– Min påstand er, eller det er det som har fungert for meg; eg har den største respekt for korleis den einskilde taklar dette, men altså, eg let ikkje seinplagene få styre livet mitt. Mykje sit i hovudet, trur eg; måten du klarar å tilnærme deg plagene på, utan å ha for stort fokus på dei.
– Har livet på nokon måte endra seg for deg?
– Eg vil sei at eg lever ganske normalt. Skilnaden går mest på at eg ikkje lenger kan ta ting som ei sjølvfølge. No er eg ikkje redd for å planleggja, og prøver å leve slik at eg gjer det eg ellers ville gjort. Eg kan ikkje stoppe å leve, seier ho.
– Men det er klart at for meg er det ikkje; eg er nøydd å planleggje innanfor dei rammene som er høvelege. Eg er difor glad for at eg bur nær Haukeland sjukehus, og ikkje har flytta til Sør-Amerika.
Ho ler litt.
– Det går litt på å ta styring over eige liv. Slik eg ser det, er det berre så enkelt og så vanskeleg som at noko kan skje med oss alle over natta. Det gode med det er at vi aldri veit kva som kjem til å skje, at ikkje alt kan forutseiast. Då blir det slik, at når ein hamnar oppi det, så må ein berre handtere det på beste måte.
«Alle skal med»
– Opplever du at sjukdomen har avgrensa deg?
– Ja, men det handlar mest om at balansen svikta meg, og at eg måtte lære å gå på nytt. Utover det er det ikkje mykje som har hindra meg.
– Kor viktig er familien når ein blir ramma av ein slik alvorleg sjukdom? Har de kome nærare kvarandre?
– Eg er heilt sikker på at dette har gjort meg til ein betre politikar. Det å plutseleg bli sett sjakk matt, utan førevarsel, gjer noko med korleis ein tenkjer og prioriterar.
– Når me stod midt oppi det; eg har tre barn på 15, 18 og 30 år; då var det tøft for dei også. Men ein tilpassar seg det meste. Me er ganske opne i utgangspunktet, og fryktar ikkje å snakke om ting som kan vere vanskelege, seier ho.
– Eg trur det er viktig å prøve å leve så normalt som mogleg. Då kjenner eg meir på krava frå omverda. Du skal vere sterk for å ha ein slik sjukdom, ikkje minst med det skjemaveldet du blir møtt med. Sjølv om eg i utgangspunktet kjende meg godt rusta til å finne fram, så har eg bala ein del til tider, spesielt då eg sleit med synet.
– Er dette erfaringar du kan ta med deg vidare som politikar?
– Eg er heilt sikker på at dette har gjort meg til ein betre politikar. Sjølvsagt er det nokre erfaringar her som eg gjerne skulle vore forutan, men det er aldri så gale at det ikkje er godt for noko. Det å plutseleg bli sett sjakk matt, utan førevarsel, gjer noko med korleis ein tenkjer og prioriterar, reflekterar ho.
– For min eigen del har eg nok fått ei større forståing for korleis det er å leve med slike utfordringar, og kor naudsynt det er å hjelpe slik at alle skal kunne delta i samfunnet vårt. Omkvedet «alle skal med» er viktig for oss i Arbeidarpartiet. Desse orda har fått eit enno breiare innhald for meg no, eit innhald som det absolutt er verdt å kjempa for.
Ting får eit nytt innhald
Dette får meg til å tenke på Nick Cave, som har skrive eit heilt album om tapet av sonen. Det var svært gripande å sjå han i Oslo Spektrum i haust.
– Når han song dei gamle låtane, var det som om dei fekk ei heilt ny meining. Into My Arms handla ikkje lenger om møtet med den store kjærleiken, men om saknet etter sonen, seier eg.
– Det er det som skjer, ting får eit nytt innhald. Den politiske kampen er den same; det går på samfunnsutvikling og dei gode løysingane, men det kjennes som om verdien av å kjempe for dette er blitt heilt annleis.
– Til slutt, kva vil du seie til andre som får ein alvorleg kreftdiagnose?
– Det viktigaste for meg er å gje håp. Før var kreft rekna som den visse død, akkurat som tuberkulose var på eit tidspunkt. Slik er det ikkje lenger. Det vert stadig utvikla nye medisinar, og eg er sikker på at forskarar no er tett på å knekka kreftgåta. Eg trur det er gode framtidsutsikter.
Fakta
Krafttak mot kreft 2018
- Krafttak mot kreft er ein årleg dugnad for kreftsaka, og blir i år halden i perioden frå 5. mars til 19. mars.
- I Bergen skjer det meste 10. og 11. mars, blant anna med eit stort arrangement på Fløyen.
- Kvart år får nesten 33.000 nordmenn kreft. Kvar tiande av desse bur i Hordaland. Mer enn ein kvart million nordmenn lever med eller etter kreft.
- Rundt kvar tredje av desse lever med seinskader av varierande grad. Dette er helseproblem som oppstår eller varer meir enn eitt år etter avslutta kreftbehandling, og som gjer at mange får vanskar med å innfri både eigne og andres forventningar.
- Kvifor får nokon seinskader av ei type behandling, og andre ikkje? Korleis påverkar seinskader familieliv og arbeidsliv? Spørsmåla er mange, og Kreftforeningen vil difor øyremerka midlar samla inn i årets aksjon til forskning for at færre skal få seinskader og at fleire skal få eit godt liv etter kreftsjukdomen.
- På landsbasis blei det i fjor samla inn 46 millionar kroner, medan Bergen bidrog med 6,5 millionar.
- Meir informasjon: kreftforeningen.no og krafttakmotkreft.no
